سایت مپ (sitemap) یکی از قدیمی‌ترین اما کارآمدترین عناصر سئو است. در حقیقت سایت مپ یکی از تاثیرگذارترین المان‌های سئو محسوب می‌شود، چرا که به گوگل و سایر موتورهای جستجو در یافتن سایت شما کمک می‌کند. استفاده از نقشه سایت باعث بهبود رتبه‌بندی صفحات سایت در نتایج جستجو خواهد شد، زیرا گوگل به راحتی می‌تواند صفحات جدید را پیدا کند و به روزرسانی صفحات قدیمی را شناسایی نماید. بدون شک بهینه سازی سایت بدون نقشه‌ی سایت امری مشکل است.
احتمالا در نظر شما ساخت سایت مپ خیلی تخصصی و پیچیده به نظر می‌رسد. البته این موضوع نباید شما را ناامید کند! برخلاف تصورتان ساخت sitemap کار چندان سختی نیست. در این مطلب به شما نشان خواهم داد نقشه‌ی سایت چیست، اصلا چگونه باید آن را ایجاد کرد و چطور می‌توان آن را به گوگل معرفی نمود.
سایت مپ (sitemap) چیست؟
سایت مپ فایلی است که اطلاعات جامعی از صفحات، فیلم‌ها، تصاویر و سایر فایل‌های موجود در سایت ارائه می‌دهد. ساختن این فایل از جنبه‌های مختلف حائز اهمیت است. در واقع سایت‌مپ می‌تواند؛
- به عنوان یک نقشه‌ی راه به یافتن و درک بهتر صفحات سایت توسط گوگل و سایر موتورهای جستجو کمک کند.
- موتورهای جستجو را جهت خزیدن (crawl) و فهرست‌بندی کردن (index) صفحات خاص ترغیب نماید.
- موتورهای جستجو را در شناسایی صفحات جدید و به روزرسانی صفحات قدیمی کمک کند.
- به موتورهای جستجو برای یافتن نسخه‌های زبانی جایگزین صفحات سایت کمک کند.
قبل از اینکه بحث را ادامه دهیم، می‌بایست بدانید در مجموع دو نوع نقشه سایت وجود دارد که میان آنها تفاوت‌های زیادی وجود دارد:
- نقشه سایت HTML: این نقشه شباهت زیادی به محتوای سایت شما دارد، محتوایی که کاربران قادر هستند آن را به راحتی تماشا کنند و برای پیمایش در سایت از آن کمک بگیرند. به این نقشه‌ها “بایگانی وبسایت” نیز گفته می‌شود. اغلب سئوکارها نقشه‌های سایت HTML را منسوخ شده و بی اهمیت می‌دانند.
- نقشه سایت XML: از این نقشه‌ی سایت غالبا برای فهرست بندی (indexing) و خزیدن (crawling) ربات‌ها در داخل وبسایت مورد استفاده قرار می‌گیرد. نقشه‌ی XML باید به صورت دستی ارسال شود. به طور کلی استفاده از این فایل روش پیشرفته‌تری جهت مدیریت ذخیره‌سازی محتوا در تمام سایتتان است.
به گفته‌ی جان مولر، اگرچه نقشه‌های سایت HTML می‌توانند کاربران را برای پیدا کردن صفحات جدید سایتتان کمک کنند، با این حال لینکسازی داخلی هم دقیقا همین کار را انجام می‌دهد. بنابراین تمرکز اصلی سئو باید روی نقشه‌های سایت XML باشد.
انواع سایت مپ
هرکدام از انواع sitemap که پیشتر معرفی شدند، شامل زیرمجموعه‌های مختلفی هستند. در ادامه به بررسی انواع زیرمجموعه‌های سایت‌مپ خواهیم پرداخت:
-
نقشه سایت صفحه (Page Sitemap)
نقشه‌ی سایت صفحه یا سایت مپ رایج باعث بهبود ایندکس شدن صفحات و پست‌ها می‌شود. البته اگر وبسایت شما تصویر محور نباشد، مثل سایت‌های عکاسی و اشتراک ویدیو، نقشه‌ی سایت صفحه‌ی آن می‌تواند شامل تصاویر، ویدیوها و … نیز باشد.
یک Page Sitemap بدون داشتن تصاویر به صورت زیر است:
- آدرس‌های URL خود را در تگ <loc> وارد کنید.
- تگ <lastmod> آخرین تاریخ ویرایش صفحه را نمایش می‌دهد.
- تگ <changefreq> بیانگر تعداد دفعات ویرایش صفحه است.
- تگ <priority> نیز بیانگر اهمیت صفحه برای سایر صفحات می‌باشد.
-
نقشه سایت ویدیویی (Video Sitemap)
سایت مپ ویدیویی XML شباهت زیادی به سایت مپ صفحه دارد، با این تفاوت که روی محتوای ویدیویی تمرکز می‌کند. این نقشه‌های سایت زمانی اهمیت پیدا می‌کنند که ویدیوها برای کسب‌وکار شما حیاتی باشند. بنابراین اگر ویدیوها برای تجارت شما اهمیت ندارند، بهتر است بودجه‌ی خزش (crawl budget) سایت خود را ذخیره کنید، چرا که توانایی خزیدن در صفحات محدود است. در این مواقع می‌بایست لینک ویدیو را به نقشه‌ی سایت صفحه یا همان Page Sitemap اضافه کنید.
به طور کلی فرمت نقشه‌ی سایت ویدیویی به صورت زیر است:
-
نقشه سایت خبری (News Sitemap)
اگر یک سایت خبری دارید و می‌خواهید مقاله‌های خبری شما در صدر اخبار برتر و Google News قرار بگیرد، باید از سایت مپ خبری استفاده کنید. البته یک قانون مهم در استفاده از News Sitemap وجود دارد: چنانچه از انتشار یک مقاله بیشتر از دو روز گذشته باشد، نباید آن را در فایل XML وارد کنید.
دقت کنید سایت‌مپ‌های خبری، مورد توجه نتایج رتبه‌بندی معمولی قرار نمی‌گیرند. بنابراین اطمینان حاصل کنید که فقط مقالات خبری را در آنها وارد می‌کنید. از طرفی این نقشه‌ها از پیوندهای تصویری پشتیبانی نمی‌کنند؛ از همین بابت گوگل توصیه می‌کند از داده‌های ساختار یافته (structured data) برای شناسایی تصاویر مقالات کمک بگیرید.
-
نقشه سایت تصویری (Image Sitemap)
همانند سایت مپ‌های ویدیویی، سایت مپ‌های تصویری زمانی اهمیت پیدا می‌کنند که تصاویر برای کسب‌وکار شما مهم باشند. برای مثال اگر یک سایت عکاسی دارید، می‌بایست از این نقشه‌ها استفاده کنید. در غیر این صورت باید آنها را در Page Sitemap قرار دهید و آنها را با اسکیمای تصاویر علامت گذاری کنید. به این ترتیب آنها به همراه محتوای صفحه کراول خواهند شد.
اگر می‌خواهید از سایت مپ تصویری استفاده کنید، فرمت کلی آنها به صورت زیر است:
-
فایل ایندکس یا فهرست بندی سایت مپ
محدودیتهایی برای sitemap وجود دارد که دانستن آنها خالی از لطف نخواهد بود:
- داشتن URLهای زیاد باعث عدم ایندکس برخی از صفحات سایت خواهد شد.
- تمام نقشه‌های سایت، به جز نقشه‌های سایت خبری، باید حداکثر 50.000 URL داشته باشند.
- نقشه‌های سایت خبری تنها می‌توانند 1000 URL داشته باشند.
- سایز یک فایل سایت مپ باید در حالت غیر فشرده نهایتا 50 مگابایت باشد.
این محدودیت‌ها می‌تواند شما را وادار کند چند سایت مپ به طور همزمان داشته باشید. زمانی که بیش از یک نقشه‌ی سایت دارید، باید یک فایل ایندکس ایجاد کنید تا تمام نقشه‌های سایت را فهرست بندی نماید. این فایل همان فایلی است که به سرچ کنسول گوگل (Google Search Console) یا بینگ وبمستر تولز (Bing Webmaster Tools) ارسال می‌کنید. این فایل می‌بایست به شکل زیر باشد:
نحوه سایت سایت مپ با سیستم مدیریت محتوای رایگان HubSpot
هر کس می‌تواند به راحتی و با استفاده از سیستم مدیریت محتوای رایگان HubSpot یک سایت مپ ایجاد کند. همچنین پس از ساخت نقشه سایت در این CMS امکان ویرایش آن وجود دارد. برای ساخت sitemap از طریق این ابزار کافی است مراحل زیر را طی کنید:
- یک منوی جدید ایجاد کنید.
صفحات کوچک را به منو اضافه کنید.
- یک منوی ثانویه ایجاد کنید (روی گزینه Blog Menu کلیک کنید و سپس Add Menu را بزنید)
- وارد بخش revisions شوید.
یک نمونه sitemap
تاکنون شما با ساختار انواع سایت مپ آشنا شدید. البته اکثر سایت‌ها تنها نیاز به نقشه‌ی سایت صفحه‌ای (Page Sitemap) دارند، در حالی که تصاویر هم به آن اضافه شده باشد. چنین فایلی می‌تواند به صورت زیر باشد:
اولویت بندی نقشه سایت
اولویت بندی سایت مپ یکی از اقداماتی است که بسیاری از افراد برای دسته بندی اهمیت صفحات مختلف از آن استفاده می‌کنند. با این حال گری ایلیز (Gary Illyes) اعلام کرده گوگل این اولویت‌ها را نادیده می‌گیرد .در واقع هر زمان به طور واقعا جدی اصلاحاتی روی محتوای صفحات انجام دادید، باید جزئیات آن را در نقشه‌ی سایت خود قرار دهید تا گوگل و سایر موتورهای جستجو محتوای اصلاح شده را مجددا کراول کرده و آن را ایندکس کنند.
چگونه سایت مپ بسازیم؟
در این بخش به شما نشان می‌دهیم که چگونه بدون هیچ ابزار و افزونه‌ای یک sitemap ایجاد کنید. البته اگر وبسایت شما وردپرسی است یا تصمیم گرفته‌اید از یک ابزار برای این کار استفاده کنید، کار شما راحت‌تر خواهد بود. در این صورت به مراحل بعدی مراجعه نمایید.
در غیر این صورت برای ساخت سایت‌مپ به صورت دستی باید مراحل زیر را سپری کنید:
-
مشخص کنید کدام صفحات سایت شما باید کرال شوند، همچنین نسخه کنونیکال هر صفحه را انتخاب کنید.
نسخه‌های کنونیکال زمانی مطرح می‌شوند که سایت شما صفحات تکراری (duplicate pages) داشته باشد. برای مثال تصور کنید خدمات شما بین المللی است و برای هر کشور یک صفحه با محتوای یکسان اما با زبان متفاوت در نظر گرفته‌اید. برای درک بهتر این موضوع دو صفحه‌ی example.com/us/page و example.com/ca/page را در نظر بگیرید. این دو صفحه می‌توانند با محتوای یکسان اما برای کاربران آمریکایی و کانادایی ساخته شده باشند. در این مواقع توصیه می‌شود صفحه‌ی مرجع را به عنوان نسخه‌ی کنونیکال معرفی کنید. این صفحه می‌تواند example.com/page یا حتی یکی از دو صفحه‌ی مذکور باشد.
همچنین آن دسته از آدرس‌های URL که توسط فایل robots.txt مسدود شده‌اند، برای دسترسی نیاز به ورود دارند یا با رمز عبور محافظت می‌شوند، در نقشه سایت وارد نکنید. چرا که ربات‌های جستجو نمی‌توانند داخل آنها بخزند. با اضافه کردن این صفحات به فایل سایت مپ تنها در گوگل سرچ کنسول خطاهای coverage را مشاهده خواهید کرد.
-
مشخص کنید که آیا بیش از یک sitemap نیاز دارید یا نه؟
برخی از وبسایت‌ها از فایل‌های سایت‌مپ جداگانه برای صفحات، پست‌ها و دسته‌بندی‌ها استفاده می‌کنند. اگر بیش از 50000 آدرس اینترنتی داشته باشید، شما هم نیاز به چند فایل خواهید داشت.
-
همه‌ی URLهای خود را در تگ XML وارد کنید تا یک نقشه‌ی سایت حرفه‌ای داشته باشید
در این صفحه جزئیات بیشتری درباره‌ی نحوه استفاده از تگ‌های XML ارائه شده است.
-
اگر چندین نقشه‌ی سایت دارید، ابتدا یک فایل ایندکس سایت مپ ایجاد کنید و از طریق پیوند لینک نقشه‌های سایت را به این فایل معرفی نمایید
این مورد پیشتر به طور کامل مورد بررسی قرار گرفت.
ابزارهای ساخت نقشه سایت
اکثر سئوکارها دانش زیادی از برنامه نویسی ندارند. چنانچه شما هم در این گروه قرار دارید، احتمالا ساخت سایت مپ به صورت دستی برایتان دردسرساز باشد! در این مواقع شما می‌توانید از ابزارهای ساخت نقشه‌ی سایت کمک بگیرید. با این کار به اندازه‌ی 12 روز در وقت خود صرفه جویی کرده‌اید!
چندین ابزار برای ساخت sitemap وجود دارد که می‌توانید از آنها استفاده کنید:
- ابزار TechnicalSEO: این ابزار توسط Merkle توسعه پیدا کرده و این امکان را به شما می‌دهد یک فایل CSV شامل آدرس‌های URL سایت خود در آن آپلود کنید. این ابزار واقعا ایده آل است، خصوصا اگر از نسخه‌های زبانی متفاوت در وبسایت خود استفاده می‌کنید (تگ‌های hreflang). اگر سایت شما به روش کدنویسی طراحی شده باشد نه سیستم مدیریت محتوا، شاید بهتر باشد از این ابزار برای ساخت سایت‌مپ استفاده کنید.
- ابزار Screaming Frog SEO Spider: اسکریمینگ فراگ یکی از ابزارهای دوست داشتنی برای ساخت سایت مپ است. برای شروع باید از بخش Mode گزینه‌ی spider را انتخاب نمایید. در ادامه آدرس صفحه‌ی اصلی خود را وارد کنید و اجازه دهید کراول انجام شود. پس از پایان کار لینک نقشه‌ی سایت خود را دریافت نمایید.
جهت درک بهتر نحوه ساخت sitemap با Screaming Frog تصاویر زیر را نگاه کنید:
جهت ذخیره کردن فایل XML تمام گزینه‌هایی که برای سایت شما اهمیت دارند، انتخاب کرده و در انتها دکمه‌ی export را بزنید. سپس کافی است فایل مربوطه را در روت اصلی سرور خود بارگذاری نمایید.
این دو ابزار به طور خودکار فایل سایت مپ را به روزرسانی نمی‌کنند. البته ابزارهایی برای این کار وجود دارد، اما اغلب پولی هستند. با این حال اگر وبسایت شما روی وردپرس یا Shopify ساخته شده باشد، به شما تبریک می‌گویم! چرا که نیازی نیست هیچ کدام از روشهای بالا را طی کنید.
در وردپرس دو افزونه‌ی محبوب سئو یعنی یواست (Yoast) و رنک مث (Rank Math) نقشه‌های سایت را ایجاد می‌کنند و جالبتر اینکه در صورت ویرایش پست یا صفحه، این افزونه‌ها فایل سایت مپ ساخته شده را به روز رسانی می‌کنند. Shopify هم نقشه‌های سایت را به صورت خودکار تولید می‌کند.
چگونه سایت مپ را به گوگل ارسال کنید
بهترین راهکار برای معرفی فایل sitemap به گوگل استفاده از گوگل سرچ کنسول است. البته روشهای دیگری هم وجود دارد، اما گوگل سرچ کنسول آسان‌ترین و محبوب‌ترین روش حال حاضر است. بنابراین با این روش شروع می‌کنیم.
مراحل زیر را انجام دهید:
- وارد سرچ کنسول سایت خود شوید و گزینه‌ی sitemap را انتخاب کنید
- آدرس URL فایل سایت مپ را وارد کنید و در نهایت روی دکمه‌ی Submit کلیک کنید. شایان ذکر است اگر چندین نقشه‌ی سایت دارید، باید آدرس URL فایل ایندکس را وارد کنید.
یک روش جایگزین به جای ارسال نقشه سایت از طریق گوگل سرچ کنسول، استفاده از خط زیر در robots.txt است. با افزودن این خط به گوگل اعلام می‌کنید که شما یک نقشه‌ی سایت دارید:
Sitemap: http://example.com/sitemap.xml
البته در اینجا به جای example.com باید نام سایت خود را وارد کنید. اگر به هر دلیلی از سرچ کنسول گوگل برای معرفی سایت مپ به گوگل استفاده نمی‌کنید، می‌توانید از سرویس پینگ کمک بگیرید و گوگل را وادار به خزیدن در صفحات خود کنید. برای این کار URL زیر را در مرورگر وارد نمایید.
http://www.google.com/ping?sitemap=https://example.com/sitemap.xml
البته در این آدرس به جای https://example.com/sitemap.xml می‌بایست آدرس سایت خود را قرار دهید.
کار تمام است!
تکنیک‌های برای داشتن بهترین نقشه سایت
حالا که به اهمیت سایت مپ، نحوه‌ی ساخت آن و روش معرفی آن به گوگل پی بردید، اجازه دهید با چند تکنیک اطمینان حاصل کنیم که در حال حاضر بهترین نقشه‌ی سایت را در اختیار دارید.
-
از ابزارهایی برای ساخت خودکار sitemap کمک بگیرید.
نکته اینجاست که ایجاد و به روز رسانی نقشه سایت XML به صورت دستی بسیار زمانبر است. برای صرفه جویی در زمان و تمرکز روی بخش‌های دیگر سئو بهتر است از ابزارهای سازنده‌ی سایت‌مپ استفاده کنید. در بالا چند نمونه از این ابزارها برای وردپرس نام برده شد که اتفاقا رایگان هم هستند. با این حال برای سایت‌های کدنویسی شده باید هزینه پرداخت کنید. البته این هزینه ارزشش را دارد.
-
به طور منظم سایت مپ را بررسی و به روز رسانی کنید.
سئو برگرفته از اقدامات مستمر است، بنابراین باید نقشه‌های سایت را به صورت دائمی بررسی کنید. در این مسیر سرچ کنسول کمک حال شما خواهد بود، چرا که ایرادات crawling و indexing صفحات مختلف را نمایش می‌دهد.
بخش Coverage را به صورت منظم زیر نظر قرار دهید و در صورت مشاهده ارور، سریعا آن را برطرف نمایید. این بخش به شما علت خطا و راهکارهای رفع آن را نمایش می‌دهد.
از طرفی می‌توان از Screaming Frog برای حفاظت از فایل سایت مپ استفاده کرد. پس از کراول داخل وبسایتتان و یا آدرس URLهای موجود در سایت‌مپ، کافی است خطاهای 404 و 5 XX را بررسی کنید.
البته بد نیست هر از گاهی به نقشه‌ی سایت خود مراجعه کنید و آدرس‌های اینترنتی آن را بررسی کنید دقت کنید که آیا آدرس های اینترنتی سایت شما کامل است یا برخی از آنها گم شده‌اند؟
-
صفحات مهم را در اولویت سایت مپ قرار دهید.
اگرچه گوگل دیگر به تگ priority اهمیت نمی‌دهد، اما اضافه کردن این تگ به فایل sitemap هنوز هم مفید است. چرا که موتورهای جستجوی بیشتری نظیر بینگ وجود دارند که ممکن است به این تگ اهمیت قائل باشند.
اولویت بندی سایت مپ نشان می‌دهد موتور جستجو کدام صفحه را سریعتر بخزد و فهرست بندی کند. شما می‌توانید اولویت ها با اعدادی در بازه‌ی 0 تا 1 مشخص کنید. دقت کنید که از یک مقدار برای دو صفحه استفاده نکنید، چرا که در این صورت گوگل یا سایر موتورهای جستجو گیج می‌شوند.
مقادیر مربوطه می‌تواند چیزی شبیه به این باشد:
- صفحه اصلی = 1.00
- لندینگ پیج اصلی = 0.9
- لندینگ پیج فرعی = 0.85
- لینک‌های اصلی در منو = 0.8
- سایر صفحات سایت = 0.75
- مقالات و پست‌ها = 0.8
- صفحات دسته بندی بلاگ = 0.75
- سایر صفحات = 0.64
-
تنها نسخه‌های کنونیکال را در سایت مپ وارد کنید.
Sitemap تنها باید شامل URLهایی باشد که می‌خواهید ایندکس شوند. پس اگر صفحه‌ای با تگ کنونیکال به صفحه‌ی دیگر ارجاع داده شده باشد، نباید آن را در فایل سایت‌مپ وارد کنید. قرار دادن آدرس چنین صفحاتی تنها باعث سردرگمی گوگل خواهد شد. در این صورت ممکن است صفحه نامناسب ایندکس شود یا حتی با ارورهای coverage در سرچ کنسول مواجه گردید. بنابراین می‌بایست تنها نسخه‌های کنونیکال را در فایل XML قرار دهید.
-
نقشه‌های سایت بزرگتر را تقسیم بندی کنید!
همانطور که گفته شد، چنانچه اندازه‌ی سایت مپ بیشتر از 50 مگابایت باشد یا بیشتر از 50000 آدرس اینترنتی به آن اضافه شده باشد، باید نقشه‌ی سایت خود را تقسیم کنید. هیچگاه فایل‌های XML بزرگ را به گوگل ارسال نکنید، چرا که در این صورت برخی از صفحات ایندکس نمی‌شوند و به خوبی می دانید که هر URL چقدر اهمیت دارد.
صد البته بهتر است هر فایل را با یک نام قابل فهم ذخیره کنید، برای مثال می‌توانید از نامهای زیر استفاده کنید:
page_sitemap1.xml
page_sitemap2.xml
